Analisis dan Prospek Pasaran Fotovoltaik Terapung di 10 Negara ASEAN

Menurut laporan yang diterbitkan oleh A.S. National Renewable Energy Laboratory (NREL), fotovoltaik terapung boleh memainkan peranan penting dalam matlamat serantau Persatuan Negara-Negara Asia Tenggara (ASEAN) untuk mencapai 35 peratus kapasiti terpasang daripada sumber boleh diperbaharui menjelang 2025 .

Laporan itu mengenal pasti 7,301 badan air (88 takungan dan 7,213 badan air semula jadi) yang sesuai untuk menggunakan fotovoltaik terapung di Asia Tenggara. Secara keseluruhan, potensi fotovoltaik terapung takungan ialah 134-278GW, dan badan air semula jadi ialah 343-768GW.
Laporan itu menyatakan bahawa potensi PV terapung adalah lebih ketara dalam takungan di Laos dan Malaysia.
Sementara itu, badan air semula jadi di Brunei, Kemboja, Indonesia, Myanmar, Filipina, Singapura dan Thailand mempunyai potensi yang lebih besar. Di Vietnam, tidak kira jenis badan air, potensinya agak stabil.

Brunei
Brunei sangat bergantung kepada gas asli, menyumbang kira-kira 78%, diikuti oleh penjanaan tenaga arang batu, menyumbang 21%. Matlamatnya ialah untuk menjana 30% tenaga elektriknya daripada tenaga boleh diperbaharui menjelang 2035. Tidak seperti negara jiran Asia Tenggara, Brunei kekurangan kapasiti terpasang dan potensi besar untuk pembangunan kuasa hidro, yang mengehadkan keupayaan Brunei untuk mengintegrasikan fotovoltaik terapung dengan infrastruktur kuasa hidro sedia ada.
Menurut laporan itu, Brunei tidak mempunyai potensi teknikal untuk membina fotovoltaik terapung di atas takungan tiruan. Bagaimanapun, penilaian itu mengenal pasti 18 badan air semula jadi yang menunjukkan janji untuk projek PV terapung pada masa hadapan. Potensi kapasiti PV terapung pada badan air ini berbeza dari 137MW hingga 669MW, bergantung pada jarak dari pantai.

Kemboja
Kemboja telah menetapkan sasaran campuran kapasiti terpasang menjelang 2030, menyasarkan 55% hidro, 6.5% biojisim dan 3.5% solar, dengan bahan api fosil dijangka menyumbang kepada baki 35%.
Pada masa ini, kuasa hidro adalah sumber utama elektrik, menyumbang kira-kira 45% daripada jumlah penjanaan elektrik menjelang 2020. Dianggarkan potensi fotovoltaik terapung takungan Kemboja ialah 15-29GW, dan potensi fotovoltaik terapung badan air semula jadi ialah 22- 46GW.
Indonesia
Dengan sumber yang boleh diperbaharui yang banyak dan matlamat bercita-cita tinggi untuk mencapai pelepasan sifar bersih menjelang 2060, campuran penjanaan kuasa Indonesia kini bergantung terutamanya pada arang batu (60%), diikuti oleh gas asli (18%), kuasa hidro, geoterma dan biofuel (17%). Tenaga boleh diperbaharui dan petroleum (3%).
Walaupun Indonesia mempunyai sumber angin dan suria yang besar, teknologi ini belum digunakan secara meluas. Syarikat kuasa milik negara Indonesia PT Perusahaan Listrik Negara merancang untuk menambah kira-kira 21GW kapasiti tenaga boleh diperbaharui antara 2021 dan 2030, menyumbang lebih separuh daripada kapasiti baharu.
Daripada kapasiti yang dirancang ini, kuasa hidro dijangka menyumbang 4.9GW dan solar dijangka menyumbang 2.5GW.
Menurut laporan itu, sebanyak 1,858 badan air (termasuk 19 takungan dan 1,839 badan air semula jadi) dikenal pasti sesuai untuk projek fotovoltaik terapung. Penilaian potensi teknologi menunjukkan pelbagai kapasiti PV terapung, antara 170GW hingga 364GW.
Laos
Laos menyasarkan untuk mempunyai tenaga boleh diperbaharui menyumbang 30% daripada jumlah penggunaan tenaganya menjelang 2025.
Menurut laporan itu, tidak seperti kebanyakan negara ASEAN lain, Laos mempunyai potensi PV terapung takungan yang lebih tinggi daripada badan air semula jadi. Ini mungkin disebabkan oleh fakta bahawa Laos mempunyai sejumlah besar sumber tenaga hidro domestik.
Memandangkan tiga takungan yang dinilai dalam laporan itu, Laos mempunyai anggaran potensi PV terapung sebanyak 5-10GW. Laos mempunyai kira-kira 2-5GW potensi fotovoltaik terapung air semula jadi.
Digabungkan dengan potensi takungan, ini bersamaan dengan julat yang lebih besar iaitu 9-15GW. Walau bagaimanapun, selepas penggunaan penapis penghantaran untuk mengecualikan badan air terdekat lebih 25 km dari talian penghantaran, potensi takungan kekal sama, manakala potensi badan air semula jadi berkurangan sebanyak kira-kira 8.4-10.1%, bergantung kepada jarak dari andaian pantai.
Malaysia
Malaysia merancang untuk meningkatkan kapasiti tenaga boleh diperbaharuinya kepada 4GW menjelang 2030. Selain itu, Malaysia telah menetapkan sasaran untuk mempunyai 31% daripada kapasiti elektrik terpasangnya datang daripada sumber boleh diperbaharui menjelang 2025.
Seperti Laos, Malaysia telah menunjukkan potensi yang lebih besar untuk pemasangan PV terapung di takungan, dengan anggaran 23-54GW, dan badan air semula jadi dengan potensi 13-30GW. Sehingga 2021, jumlah kapasiti kuasa terpasang Malaysia ialah 39GW.
Satu lagi kajian yang dijalankan di enam tapak khusus di Malaysia menunjukkan projek PV terapung boleh menjana sekitar 14.5GWj elektrik setahun. Laporan itu melanjutkan penemuan ini dengan mempertimbangkan semua badan air yang berdaya maju di Malaysia, yang berpotensi menjana sekitar 47-109GWj penjanaan elektrik tahunan daripada projek PV terapung.
Myanmar
Menjelang 2025, matlamat Myanmar adalah untuk mencapai matlamat 20% daripada kapasiti terpasang tenaga boleh diperbaharui. Di bawah Pelan Induk Tenaga 2015 Myanmar, matlamatnya adalah untuk meningkatkan bahagian kuasa hidro dalam penjanaan elektrik daripada 50 peratus pada 2021 kepada 57 peratus pada 2030.
Laporan itu menunjukkan bahawa potensi fotovoltaik terapung takungan Myanmar agak rendah, antara 18-35GW. Sebagai perbandingan, potensi badan air semula jadi dianggarkan antara 21-47GW. Kapasiti potensi kedua-dua gabungan itu melebihi jumlah penjanaan elektrik di Myanmar. Sehingga 2021, jumlah penjanaan kuasa Myanmar ialah kira-kira 7.6GW.
Selepas menggunakan penapis penghantaran untuk mengecualikan badan air terdekat dengan talian penghantaran lebih daripada 25 km, kapasiti potensi takungan dikurangkan sebanyak 1.7-2.1%, dan badan air semula jadi dikurangkan sebanyak 9.7-16.2%, bergantung pada jarak daripada andaian pantai.
Filipina
Filipina telah menetapkan beberapa keutamaan untuk sektor tenaga, termasuk memenuhi permintaan elektrik yang semakin meningkat, mencapai akses sejagat kepada elektrik menjelang 2022, dan memasang kapasiti tenaga boleh diperbaharui 15GW menjelang 2030.
Pada 2019, Filipina berjaya melancarkan projek fotovoltaik terapung pertamanya, dan pembinaan projek lain bermula pada tahun-tahun berikutnya. Penilaian berpotensi menunjukkan julat kapasiti yang jauh lebih tinggi untuk pemasangan PV terapung pada badan air semula jadi, dianggarkan pada 42-103GW, berbanding takungan dengan potensi kapasiti 2-5GW.
Kapasiti takungan yang berpotensi kekal tidak berubah selepas penggunaan penapis penghantaran untuk mengecualikan badan air yang terletak lebih daripada 25 kilometer dari talian penghantaran terdekat. Pada masa yang sama, kapasiti potensi badan air semula jadi menurun sebanyak kira-kira 1.7-5.2%.
Singapura
Singapura telah mencadangkan matlamat tenaga boleh diperbaharui untuk mencapai 2GW kapasiti solar terpasang menjelang 2030 dan memenuhi 30% keperluan tenaganya melalui import elektrik rendah karbon menjelang 2035.
Laporan itu mengenal pasti satu takungan dan enam badan air semula jadi di Singapura dengan potensi 67-153MW dalam takungan dan 206-381MW dalam badan air semula jadi. Berdasarkan 2021, kapasiti kuasa terpasang Singapura ialah 12GW.
Singapura telah menunjukkan minat yang tinggi terhadap projek fotovoltaik terapung luar pesisir dan dekat pantai. Dalam bidang ini, Singapura telah membina projek fotovoltaik terapung 5MW di sepanjang pantai.
Thailand
Thailand merancang untuk membina lebih daripada 2.7GW projek PV terapung di sembilan takungan berbeza menjelang 2037. Laporan itu menunjukkan bahawa potensi fotovoltaik terapung dalam takungan adalah besar, antara 33-65GW, dan badan air semula jadi adalah 68-152GW. Kapasiti kuasa terpasang Thailand pada 2021 ialah 55GW.
Apabila penapis penghantaran digunakan untuk mengecualikan badan air terdekat lebih 25 km dari talian penghantaran, kapasiti potensi takungan dikurangkan sebanyak 1.8-2.5%, dan badan air semula jadi dikurangkan sebanyak 3.9-5.9%.
Vietnam
Vietnam telah menetapkan sasaran bercita-cita tinggi untuk menggunakan kapasiti solar dan angin 31-38GW menjelang 2030, sejajar dengan matlamatnya yang lebih luas untuk menjadi neutral karbon menjelang 2050.
Memandangkan pergantungan yang besar pada kuasa hidro, Vietnam menawarkan persekitaran yang menggalakkan untuk projek PV terapung yang berdiri sendiri dan hibrid. Antara negara Asia Tenggara, Vietnam mempunyai paling banyak takungan yang sesuai untuk fotovoltaik terapung, dengan jumlah 22. Potensi PV terapung bagi takungan ini dianggarkan sekitar 21-46GW.
Begitu juga, potensi fotovoltaik terapung di badan air semula jadi Vietnam juga antara 21-54GW. Apabila penapis penghantaran digunakan untuk mengecualikan badan air terdekat dengan jarak lebih daripada 25 km dari talian penghantaran, kapasiti potensi takungan kekal tidak berubah, manakala kapasiti potensi badan air semula jadi berkurangan kurang daripada 0.5%.
Pada bulan Mei, Blueleaf Energy dan SunAsia Energy telah dianugerahkan kontrak oleh kerajaan Filipina untuk membina dan mengurus apa yang dikatakan projek PV terapung terbesar di dunia dengan jumlah kapasiti 610.5MW.
Laporan NREL terdahulu menunjukkan bahawa dengan menambahkan projek fotovoltaik terapung di atas badan air dengan stesen kuasa hidro sedia ada, sistem fotovoltaik suria sahaja boleh menjana kira-kira 7.6TW tenaga bersih setahun.